Με τη γρήγορη εξάπλωση της τεχνολογίας, ο άνθρωπος του σήμερα, έχει απίστευτες δυνατότητες επικοινωνίας αρκεί να έχει όμως και την ανάλογη ψυχολογική ωριμότητα, ειδ’ άλλως κινδυνεύει από τις αρνητικές της επιπτώσεις.

Τα social media είναι μια πηγή πληροφοριών στην οποία έχουν πρόσβαση ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι, επιδημιολόγοι και άλλοι ερευνητές, ώστε να κάνουν προβλέψεις στην υγεία μίας κοινωνίας, ακόμη και για πιθανή ατομική διάγνωση.

Κάποιοι επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Pennsylvania ξεκίνησαν το World Well-Being Project (WWBP) σε συνεργασία με την Google Org. γι’ αυτόν τον σκοπό. Δίπλα όμως στις απίστευτες ευκαιρίες που μας δίνει αυτός ο τομέας σε συνεχή και γρήγορη εξέλιξη, υπάρχει και μία σκοτεινή πλευρά του.

Η ανάλυση των πληροφοριών των social media, βασίζονται σε στατιστικές τάσεις για τις οποίες ενδιαφέρονται οι μυστικές υπηρεσίες, οι πολιτικοί σε προεκλογική περίοδο, οικονομικοί κύκλοι κ.α. Λίγοι άνθρωποι μπορούν να έχουν επίγνωση στο πόσες πληροφορίες βγαίνουν από τους αλγόριθμους της δράσης του Facebook, Twitter κ.α.

Αμερικανοί επιστήμονες μπόρεσαν να διαπιστώσουν ότι όποιος περιγράφει μια τραυματική εμπειρία  στα social media έχει λιγότερες πιθανότητες να νοσήσει ψυχικά απ’ αυτόν που κρατάει μυστικές τις προσωπικές του εμπειρίες. Για παράδειγμα κάποιος που υποφέρει από κατάθλιψη δεν αναφερόταν σε θλιβερά γεγονότα, ανέφερε όμως συχνά τις λέξεις εγώ, είμαι, δικό μου. Όσο όμως προχωρούσε στο να εκφράζεται, οι τραυματικές του εμπειρίες μαλάκωναν και χρησιμοποιούσε περισσότερο τις λέξεις, διότι, γι’ αυτό, αλλά. Αυτό σήμαινε ότι ο άνθρωπος άρχιζε να αντιμετωπίζει την όποια τραυματική του εμπειρία και να την ενσωματώνει και να είναι συνεπής με την πραγματικότητά του.

Οι αλγόριθμοι βασίζονται στην αυτόματη μάθηση και μπορούν να αναλύσουν την γλώσσα που χρησιμοποιείται on line ώστε να πραγματοποιήσουν  το  ψυχολογικό προφίλ του μεμονωμένου ατόμου η ολόκληρης της κοινότητας.

Συχνά ο ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής μέσα από τα μηνύματα που λαμβάνει ακόμη και στο κινητό του, μπορεί να βοηθηθεί στο να κατανοήσει την ψυχική κατάσταση της στιγμής, του ασθενούς του, και να απαντήσει με τα ανάλογα μηνύματα δίχως αυτό να σημαίνει ότι αντικαθιστά  μια ψυχοθεραπευτική συνεδρία.

Μέχρι σήμερα η κοινωνία μας δεν έχει αναπτύξει εφαρμογές χρήσιμες να στηρίξουν την ανθρώπινη ανάγκη για κοινωνικότητα. Το Facebook, Linkedin και άλλα networking είναι “βιομηχανίες”  για κουτσομπολιά, μέρος απήχησης κάποιας γνώμης η κατάλογοι για βιογραφικά (C.V.). Από πολλές οπτικές γωνίες εξυπηρετούν περισσότερο τους ιδιοκτήτες τους παρά τους χρήστες.

Τα κανάλια επικοινωνίας πιο σύμπλοκα, όπως το Skype, όπου υπάρχει μια αλληλεπίδραση προσώπου με πρόσωπο, είναι πολύ σημαντικά, διότι η ανταλλαγή ιδεών ευνοείται από την αμεσότητα. Σε αντιπαράθεση από τα e-mail και τις άλλες φόρμες ηλεκτρονικής επικοινωνίας, ο διάλογος κατά πρόσωπο είναι γεμάτος από μη λεκτικά μηνύματα κάθε τύπου. Μπορούμε να τα ονοματίσουμε «ειλικρινά μηνύματα», διότι μεταδίδουν σκέψεις, προθέσεις, άσχετα με ότι μεταδίδεται σε λεκτικό επίπεδο. Μέσα από αυτές τις πληροφορίες μπορούμε να κατανοήσουμε εάν κάποιος ενδιαφέρεται για τις ιδέες μας η δεν τις ακούει επί της ουσίας, η ακόμη ότι δεν είναι σε ταύτιση με όσα λέει. Άλλα λέει, άλλα εννοεί και άλλα κάνει.

Οι επιχειρήσεις που στοιχηματίζουν στην ανάπτυξη της κοινωνικότητας του προσωπικού τους, θα είναι πολύ πιο ικανές  να αλληλεπιδρούν με τους πελάτες τους και να προγραμματίσουν το μέλλον τους. Αυτές οι εταιρείες χρησιμοποιούν υπολογιστές και την σύγχρονη τεχνολογία ώστε να βλέπουν τι τάσεις υπάρχουν, μέσα από την επικοινωνία, που αντιστοιχεί σε ανάλογη επιχειρηματικότητα.

Έτσι αποκτούν μεγαλύτερη ευελιξία με καλύτερα αποτελέσματα, αλλά πάντοτε διατηρώντας  μια ανθρώπινη πλευρά στο κέντρο της προσοχής τους.

Σπύρος Μεταξάς Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής