Με αφορμή τα όσα βιώνουμε λόγω της πανδημίας, βρίσκουν χώρο πολλές αρνητικές σκέψεις με συνωδά επώδυνα συναισθήματα, όπως του φόβου του θανάτου, του οικονομικού αδιεξόδου, της αβεβαιότητας, της μειωμένης κοινωνικότητας και ο περιορισμός άλλων ευχάριστων δραστηριοτήτων.
Αρχίζουμε και συνειδητοποιούμε ότι πλέον δεν μπορούμε να είμαστε αυτό που θα θέλαμε να είμαστε, με όποιες προσδοκίες και όνειρα κάναμε. Ούτε μπορούμε να ανταποκριθούμε στους κανόνες που έθετε η κοινωνία, στο πως πρέπει να προχωράει κανείς στη ζωή του.
Ασφαλώς το να παραπονούμαστε για ότι ζούμε, ή να κατακρίνουμε τα περιοριστικά μέτρα, ως υπερβολικά δεν οδηγεί πουθενά. Μόνο η πικρία μάς μένει.
Καλούμαστε να δώσει τώρα ο καθένας μας το δικό του νόημα ζωής. Ας αναγνωρίσουμε όλα τα επώδυνα συναισθήματά μας, αλλά να μην τους επιτρέψουμε την ακινητοποίησή μας. Ας δούμε τι κάνουν οι άλλοι συνάνθρωποί μας, με ποιο τρόπο δίνουν το δικό τους νόημα στη ζωή τους. Παραμένοντας πάντα σε επαφή με την πραγματικότητα και δίχως να συγκρινόμαστε με καταστάσεις, που πλέον είναι ανέφικτες, λόγω των μεγάλων προσδοκιών μας.
Η επίγνωση των πραγματικών αναγκών μας, μάς δείχνει και τη διαδρομή που έχουμε να κάνουμε ώστε να πραγματοποιηθούν. Εξ άλλου η ευημερία ξεκινά από την πραότητα με την οποία θα ζούμε την πραγματικότητά μας. Δεν έχει νόημα η ακαμψία μας όταν τα πράγματα δεν πηγαίνουν όπως θα θέλαμε, ούτε έχει νόημα να τα βάζουμε με τον εαυτό μας, ότι δεν είμαστε αρκετά ικανοί.
Σιγά σιγά διαπιστώνουμε ότι ξοδεύαμε πολλή ενέργεια και χρόνο για επιλογές και πράγματα που στην πραγματικότητα δεν μας ήταν αναγκαία, απλά και μόνο γιατί έτσι συνηθίζεται. Ακόμη και γιατί το κάνουν οι άλλοι στα πλαίσια μίας ανταγωνιστικής συμπεριφοράς μας. Η προέκταση αυτής της ανθρώπινης συμπεριφοράς σε παγκόσμιο επίπεδο μας οδηγούσε σίγουρα σε υπαρξιακό αδιέξοδο. Αυτό διαπιστώνεται με τον υπερπληθυσμό, τη μόλυνση του περιβάλλοντος με τις αντίστοιχες κλιματολογικές αλλαγές, καθώς και η κατασπατάληση των πόρων της γης, σαν να κυριαρχεί ο δίχως όρια εγωισμός μας, ώστε να ζούμε «καλά» εμείς, χωρίς να σκεπτόμαστε τις επόμενες γενεές.
Η αυτοεπίγνωση είναι αναγκαία συνθήκη για την ευημερία μας. Δεν κρατάμε σε καμία περίπτωση παθητική στάση ζωής σ’ ότι συμβαίνει γύρω μας, αλλά καλλιεργούμε τη θέληση για την κάλυψη των πραγματικών αναγκών μας και της αυτοπραγμάτωσης μας.
Στον άνθρωπο υπάρχει έμφυτη η τάση της συνεχούς αυτοβελτίωσης και τελειοποίησης, αλλά θέλει μεγάλη προσοχή στο τι είναι διατεθειμένος να δώσει σαν κόστος. Εξ’ άλλου όλες οι επιλογές μας έχουν ένα όφελος και ένα κόστος. Επειδή το σώμα με την ψυχή στον άνθρωπο είναι οι δύο πλευρές που καθορίζουν την ύπαρξή του, όταν κάνουμε επιλογές που δεν είναι επί της ουσίας «χρήσιμες» έχουμε την αντίδραση-διαμαρτυρία του οργανισμού με κάποια συμπτώματα. Αυτά μπορεί να είναι είτε σωματικού τύπου όπως π.χ. μία σπαστική κολίτιδα, είτε ψυχολογικού τύπου όπως οι συναισθηματικές διαταραχές.
Με αφορμή τον αυτοπεριορισμό μας, ας εστιάσουμε στο μέσα μας αναγνωρίζοντας με ειλικρίνεια τα δυνατά και αδύνατα σημεία μας, που έτσι και αλλιώς πάντα θα υπάρχουν, και να πορευτούμε στη ζωή μας με επίγνωση ότι δεν είμαστε τέλειοι. Αυτή η διαδικασία εμπεριέχει αποδοχή και αγάπη του εαυτού μας. Τότε μόνο θα μπορέσουμε ελεύθερα να κάνουμε τις όποιες επιλογές μας, δίχως να επηρεαζόμαστε από το κοινώς λεγόμενο «και εις ανώτερα».
Με την αγάπη προς τον εαυτόν μας, θα μπορέσουμε πραγματικά να αγαπήσουμε και τους άλλους ανθρώπους και εκείνοι εμάς. Αυτή η κατάσταση μας δημιουργεί ένα συναίσθημα ανακούφισης και είναι η καλύτερη θεραπεία προς τα αρνητικά συναισθήματα των ημερών μας.
Στο χέρι μας είναι τελικά κατά πόσο θα επιτρέψουμε την όποια ακινητοποίησή μας, λόγω της σοβαρής κρίσης που περνάμε.
Σπύρος Μεταξάς Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής