Στην κοινωνία που ζούμε δεχόμαστε συνεχώς ποικίλα ερεθίσματα από τα Μ.Μ.Ε. με κάποια «πρότυπα» τρόπου ζωής.
Ο καταναλωτισμός αποτελεί βασικό στοιχείο της κοινωνίας μας. Όπως και ο ανταγωνισμός μεταξύ των ανθρώπων, όπου στους χώρους εργασίας λειτουργεί εις βάρος της συνεργατικότητας.
Υπάρχουν οι προσδοκίες και οι φιλοδοξίες που συνεχώς μας πολιορκούν και τρέφονται από τον ανταγωνισμό και εκφράζονται μέσα από ένα ξεκάθαρο θέλω μας. Κατά πόσο αυτό το θέλω υπηρετεί τον εγωισμό του καθενός μας, ή την αρμονική συνύπαρξη, είναι κάτι που μόνο η επαφή με τη συνείδησή μας και με τον κώδικα αξιών που έχουμε διαμορφώσει, μας βοηθά να κατανοήσουμε και να λάβουμε τις σωστές αποφάσεις.
Ο άνθρωπος στα 2 – 3 πρώτα χρόνια της ζωής του, διεκδικεί την επιβίωσή του μέσα από ένα συνεχές θέλω. Βέβαια εξαρτάται πλήρως από τον φροντιστή του (κυρίως τη μητέρα). Ακολούθως αναπτύσσει την κοινωνικότητα και έτσι έρχεται σε διαπραγμάτευση με τα θέλω των άλλων. Επειδή από τη φύση του είναι κοινωνικό όν, ο εγωισμός του ευρίσκεται σε συνεχή διαπραγμάτευση με την ενσυναίσθηση του, τη δοτικότητα του, την αλληλεγγύη του και την αγάπη προς τον συνάνθρωπο, σε αντίθεση με τα ζώα. Αρκεί βέβαια η όποια δοτικότητα να αναγνωρίζεται και να εκτιμάται από αυτόν που τη βιώνει και όχι να την έχει δεδομένη και να την υποτιμά.
Όταν λειτουργούμε μόνο με τον εγωισμό μας, μπαίνουμε στη διεκδίκηση καταστάσεων που δεν είναι στα πλαίσια της πραγματικής ανάγκης του εαυτού μας και της φύση μας, αλλά έχουμε την ψευδαίσθηση ότι είναι.
Ο εγωισμός μας τρέφεται από σκέψεις και πεποιθήσεις που τροφοδοτούνται από ένα καταναλωτικό, «ανθρωποφάγο» σύστημα και που δεν υπηρετεί τις πραγματικές ανθρώπινες ανάγκες μας. Υπηρετεί και τροφοδοτεί το ίδιο το σύστημα, με ότι αυτό συνεπάγεται για το ψυχικό, κοινωνικό κόστος του κάθε ανθρώπου.
Η βάση της ευτυχίας – ευημερίας ξεκινά από την εξοικείωση μας στο να αφουγκραζόμαστε τον ίδιο τον εαυτό μας με τα όποια συναισθήματά του. Οι σκέψεις μας, όσο λογικοί και να είμαστε, μπορούν να «μπερδευτούν» και να μην υπηρετούν τον εαυτό μας.
Όταν διεκδικούμε κάτι που έχουμε στο μυαλό μας και δεν μας βγαίνει, τότε αναπτύσσονται συναισθήματα όπως της θλίψης, απογοήτευσης, του άγχους, της αγωνίας που είναι αρκετά επώδυνα. (Βιώνουμε μία κατάσταση ματαίωσης). Τότε είναι ένα είδος ειδοποίησης ότι βρισκόμαστε σε λάθος δρόμο με τις επιλογές μας. Η όποια επιμονή μας προς αυτήν την κατεύθυνση θα πέφτει στο κενό, με μεγάλο ψυχικό και ενίοτε σωματικό κόστος.
Καταλήγουμε σε μία δική μας εσωτερική σύγκρουση μεταξύ του τι πραγματικά είμαστε ως άνθρωποι με τις αξίες μας και αυτού που είχαμε καλλιεργήσει στο μυαλό μας και το θέλαμε πολύ. Έτσι γινόμαστε θύματα ενός δικού μας νοητικού εγκλωβισμού.
Με την εξοικείωση μας να ακούμε το είναι μας, που δεν κάνει ποτέ λάθος και μας οδηγεί σε λειτουργικές για μας αποφάσεις με θετικά συνοδά συναισθήματα, βάζουμε τις βάσεις για μία ισορροπημένη και γαλήνια ζωή.
Έτσι διαμορφώνεται σιγά σιγά η πεποίθηση ότι μέσα μας τίποτα το λανθασμένο ή το προβληματικό υπάρχει. Με αυτόν τον τρόπο, οι όποιες κακουχίες και αναποδιές μάς έρχονται, δεν είναι τίποτα άλλο από καταστάσεις που μας εκπαιδεύουν να γίνουμε σοφότεροι. Μαθαίνουμε να σεβόμαστε τους χρόνους μας και τους ρυθμούς μας, χωρίς καταπίεση και να λειτουργούμε όπως ακριβώς λειτουργεί η φύση, με τους κανόνες της, που μας περιβάλει. Δεν προσπαθούμε να εξαφανίσουμε τα προβλήματα ούτε να τα αγνοήσουμε, αλλά να δούμε τι πραγματικά μάς «λένε» και έτσι να σταματήσουμε μία ανώφελη μάχη που μας εξουθενώνει.
Από τη στιγμή που εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας και το είναι μας, χαλαρώνουμε και τότε έρχονται και οι πιο λειτουργικές για μας λύσεις στα όποια αδιέξοδά μας.
Το μυστικό στη όποια εσωτερική αλλαγή μας βρίσκεται στο να μην κατακρίνουμε τις όποιες δυσκολίες μας φέρνει η ζωή, αλλά να τις δούμε ως μοναδικές ευκαιρίες στην εξελικτική μας διαδρομή. Εξ άλλου μέσα μας υπάρχει μία βαθύτερη επιθυμία, πολύ πιο φυσική, για μία ήρεμη ζωή, που πρέπει να της δώσουμε την ευκαιρία να εκφραστεί. Τότε πολλές καταστάσεις λύνονται και τα όποια αρνητικά συναισθήματα εξαφανίζονται.
Οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν ότι από τις πιο επώδυνες καταστάσεις ξεπηδούν η μάθηση που μας εκπαιδεύει στο να αποφύγουμε τις επόμενες και η αρετή που μας επιτρέπει να ελέγξουμε τον πόνο μέχρι ενός σημείου.
Ας αξιοποιήσουμε λοιπόν το γεγονός ότι είμαστε ακόμα ζωντανοί και συνυπάρχουμε με άλλους ανθρώπους μέσα από την όποια διαφορετικότητα.
Σπύρος Μεταξάς Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής