Από τη στιγμή που ερχόμαστε σ’ αυτόν τον κόσμο που πολλοί τον χαρακτηρίζουν μάταιο, καλούμαστε να δώσουμε το δικό μας νόημα της ύπαρξής μας. Έχουμε για αυτόν τον σκοπό πολλά μέσα που μας διαφοροποιούν από το υπόλοιπο ζωικό βασίλειο.
Λόγω της ανώτερης νοημοσύνης μας, δεν περιοριζόμαστε μόνο σε έναν αγώνα επιβίωσης εξασφαλίζοντας μόνο τα αναγκαία. Αξιοποιώντας όμως την ανώτερη νοημοσύνη μας, στον βαθμό που την έχει καλλιεργήσει ο καθένας μας, καλλιεργούμε και το ευ ζην μας, βάσει της ιεράρχησης των αναγκών μας κατά Maslow.
Το σίγουρο είναι ότι για να συνεχίζουμε να ζούμε, χρειάζεται ένας συνεχής αγώνας, με επίγνωση ότι κάποια στιγμή θα πάψουμε να υπάρχουμε. Αυτή η επίγνωση από μόνη της μας προκαλεί αντιφατικά συναισθήματα.
Συγκεκριμένα καλούμαστε να αναπτύξουμε την υπομονή και επιμονή μας, για να πετύχουμε τους στόχους μας, παρά τις όποιες ματαιώσεις συναντάμε. Δεν επιτρέπουμε στις αρνητικές σκέψεις μας να κυριαρχήσουν που μάς οδηγούν στην απόγνωση, αλλά υπακούμε στη δική μας εσωτερική πειθαρχία και με δύναμη ψυχής συνεχίζουμε τον αγώνα μας.
Ο αγώνας του καθενός μας έχει να κάνει άμεσα με τις φιλοδοξίες του και την αναζήτηση της τελειότητας σε τομείς όπως είναι η πνευματική, φυσική, ψυχολογική, ηθική, κοινωνική κατάστασή του. Ένας καθοριστικός παράγοντας που τον επηρεάζει στο να συνεχίσει αυτόν τον αέναο αγώνα είναι η αίσθηση της ευχαρίστησης που αντλεί από την προσπάθειά του. Πόσο μάλιστα όταν επιτυγχάνει και τον στόχο του.
Άλλη κινητήριος δύναμη είναι η πίστη που δείχνει στις δικές του δυνατότητές, καθώς και στην αξία του όποιου στόχου έχει θέσει. Αυτή τού δίνει τη δύναμη που χρειάζεται για να κάνει την υπέρβασή του και να μην εγκλωβιστεί μόνο στο συναίσθημα της ευχαρίστησης και της απόλαυσης. Αυτή η θέση και στάση ζωής προφυλάσσει το άτομο από το να παρασυρθεί σε μία κατάσταση ανίας και πλήξης, χωρίς σκοπούς και στόχους στη ζωή του. Έτσι κρατάει ζωντανή την δημιουργικότητά του με τις όποιες φιλοδοξίες του.
Η ζωή δεν σταματά ποτέ να μας δίνει συνεχώς νέες προκλήσεις, σαν να θέλει συνεχώς να μάς έχει σε εγρήγορση και σε καθεστώς εξελικτικής πορείας. Όποιος δεν συμμετέχει δεν έχει και λόγο να ζει, τουλάχιστον με το να χαίρεται τη ζωή του.
Ο πόνος, τα βάσανα, η κούραση, είναι αναπόφευκτο κομμάτι των δυσκολιών της ίδιας της ζωής. Τότε χρειάζεται να έχουμε τη συνειδητή αυτό- επίγνωση που τροφοδοτεί την αυτό- αξία μας, καθ΄ ότι κανείς μας δεν έχει επαρκή επίγνωση των δυνατοτήτων του. Η δε ζωή είναι αμείλικτη με τις προκλήσεις της, σαν να έχει απαιτήσεις από μάς στο να εξωτερικεύσουμε όλο τον δυναμισμό μας.
Επειδή όλοι μας, μόνοι μας γεννιόμαστε και μόνοι μας πεθαίνουμε, ας συναισθανθούμε λίγο αυτόν τον μόνο άνθρωπο στο τι πραγματικά βιώνει με τις όποιες δοκιμασίες του. Είναι φορές που νιώθει να παλεύει για ένα ατελείωτο, άγονο και επώδυνο έργο, με όλες του τις δυνάμεις, χωρίς να οδηγεί εκεί που ο ίδιος πίστευε ότι θα τον οδηγούσε.
Τότε εύκολα μπορεί να σκεφθεί ότι δεν έχει κανένα νόημα η ζωή του παρά μόνο ατελείωτο πόνο. Η αυτοκτονία τότε είναι μονόδρομος. Είναι ιδιαίτερα λεπτό εκείνο το σημείο στο οποίο θα πρέπει ο ίδιος να ανακαλύψει το προσωπικό του νόημα ζωής μέσα από την έλλειψη αντικειμενικού νοήματος.
Για τους ανθρώπους που πιστεύουν στην ύπαρξη του Θεού, μέσα από την πίστη τους αντιμετωπίζουν την ματαιότητα και έτσι δίνουν νόημα στη ζωή τους.
Υπάρχει όμως και η συνειδητή επιλογή του ατόμου να ζήσει μία γεμάτη ζωή, χωρίς μεταφυσική προοπτική μέσα από τον εγωισμό του, που μπορεί να λάβει και μεγάλες διαστάσεις, μέσα από τη βαθιά πεποίθηση της ανωτερότητάς του.
Στην καθημερινότητα του κάθε ανθρώπου, υπάρχει η χώρο-χρονική συγκατοίκηση των ανθρώπων όπου καλλιεργείται η αίσθηση του «δεν είμαι μόνος» και έτσι μειώνεται η αίσθηση της μοναξιάς. Τότε μπαίνει στη διαδικασία να σχετισθεί με άλλα άτομα επιλογής του και να μοιραστεί τα όποια αδιέξοδά του καθ’ ότι ανακαλύπτει ότι δεν έχει την αποκλειστικότητα αυτών των αδιεξόδων.
Το να ζει κάποιος τη ζωή του με το να «είναι ο εαυτός του», σημαίνει ότι λειτουργεί σύμφωνα με την προσωπικότητά του, τον χαρακτήρα του, την πνευματικότητά του και τις δικές του εσωτερικές ανάγκες και επιλογές, σε αντίθεση εξωτερικών πιέσεων και επιταγών. Όπως για π.χ. ορίζει η κοινωνία, ο Θεός, ή άλλα πρώιμα αντανακλαστικά συνηθειών ή εξαρτήσεων από την παιδική του ηλικία.
Με την ανάπτυξη της πίστης και της ελπίδας, πέρα από την όποια θρησκευτικότητα, ο άνθρωπος διαμορφώνει μία πιο θετική και αισιόδοξη εικόνα του εαυτού του και του κόσμου. Τότε είναι που λέει «ότι με τα τόσα βάσανα πάλι η ζωή είναι γλυκιά και ωραία».
Σπύρος Μεταξάς Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής