Με αφορμή τους εμβολιασμούς για τον covid-19, πολλές μελέτες έδειξαν ότι υπάρχει άμεση σχέση των πνευματικών διεργασιών του ανθρώπου με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Συγκεκριμένα ένα καλοπροαίρετο άτομο, με εμπιστοσύνη στον εαυτό του και κατά βάση αισιόδοξο, παράγει κατά 73% περισσότερα αντισώματα μετά από ένα εμβόλιο για την ηπατίτιδα Β όπως ανέδειξαν μελέτες του Πανεπιστημίου του Pittsburg (USA). Παρόμοια αποτελέσματα υπήρξαν και από άλλα εμβόλια όπως εκείνο της γρίπης. Οι επιστήμονες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η αισιοδοξία λειτουργεί ως ένας ανοσοενισχυτικός παράγων των εμβολίων δυναμώνοντας την δράση τους και αντιτίθεται στην αρνητική δράση των αγχωδών συναισθημάτων που λειτουργούν ενισχυτικά στην φλεγμονή.
Εκτός των άλλων ένα αισιόδοξο άτομο έχει συνήθως εμπιστοσύνη για το μέλλον και ότι είναι θέμα χρόνου να ομαλοποιηθεί η κατάσταση. Έτσι αντιστέκεται σε αγχώδη και καταθλιπτικά συναισθήματα που εύκολα μπορεί να τα πυροδοτήσει η απομόνωση του lockdown.
Σύγχρονες ιατρικές μελέτες ανέδειξαν ότι οι κατά βάση αισιόδοξοι άνθρωποι έχουν πιθανότητες τουλάχιστον 35% λιγότερες να παρουσιάσουν καρδιαγγειακές ασθένειες, όπως το έμφραγμα και η υπέρταση. Άλλες μελέτες έδειξαν ότι οι κατά βάση απαισιόδοξοι είναι επιρρεπείς στον σακχαρώδη διαβήτη και την υπερχοληστεριναιμία και αυτό αποδίδεται στην καθιστική ζωή που κάνουν, στο κάπνισμα και στην αύξηση βάρους που συχνά παρουσιάζουν.
Υπάρχει μία κληρονομική βάση στην ανάπτυξη της αισιοδοξίας, αλλά καθοριστικό ρόλο παίζει το περιβάλλον στο οποίο ζούμε. Η θετική σκέψη καλλιεργείται κυρίως και από τα άτομα με τα οποία συνυπάρχουμε. Η αισιοδοξία εγκαθίσταται στα πρώτα χρόνια ζωής και σχετίζεται άμεσα με τη συμπεριφορά που έχουν οι γονείς προς τα παιδιά τους. Είναι η περίοδος κατά την οποία του καλλιεργείται η εμπιστοσύνη εαυτού στα παιδιά και που είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για να αντιμετωπίσουν τον κόσμο με αισιοδοξία καθώς και η ανάπτυξη υγιών διαπροσωπικών σχέσεων.
Στη θετική σκέψη υπάρχουν κάποια σημεία στα οποία θέλει λίγο προσοχή ώστε να μην χαρακτηριστεί κάποιος «αθεράπευτα αισιόδοξος». Είναι τα άτομα που επιμένουν να βλέπουν μόνο τη θετική πλευρά των πραγμάτων αγνοώντας τους όποιους κινδύνους. Αυτό έχει σαν επακόλουθο να έχουμε αντικειμενικά μία ανεύθυνη συμπεριφορά και να αναλαμβάνουμε ρίσκα που είναι πέρα των δυνατοτήτων μας. Τέτοια παραδείγματα μπορεί να είναι μία παρακινδυνευμένη οδήγηση, να μην τηρούμε κανόνες κοινής λογικής και κινδυνεύουμε να εμφανίσουμε κάποια ασθένεια.
Αλλά ας δούμε πως μπορούμε να καλλιεργήσουμε την εμπιστοσύνη στον εαυτόν μας χωρίς να ρίχνουμε την ευθύνη στους γονείς μας.
Βασική αρχή είναι να μην κατακρίνουμε τον εαυτόν μας, αλλά να κατανοούμε τις δύσκολες πλευρές μας. Η πραγματική δύναμή μας δεν βρίσκεται στο να εξαφανίσουμε τα ελαττώματά μας, αλλά στο να κατανοήσουμε ότι αποτελούν μέρος της διαδρομής μας και είναι αναγκαία για την αυτοπραγμάτωσή μας. Με το να κατακρίνουμε τον εαυτό μας ανοίγουμε τον δρόμο προς τις ενοχές και τη χαμηλή αυτοεκτίμηση που μας οδηγεί σε αδιέξοδο και να λειτουργούμε πάντα από την θέση του «θύματος».
Εάν θέλουμε να μάς σέβονται και να μάς εκτιμούν οι άλλοι, θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να το κάνουμε εμείς στον εαυτόν μας. Ακόμη και στις περιπτώσεις που οι άλλοι μάς κατακρίνουν καλό είναι να διερωτηθούμε ποιες πλευρές του εαυτού μας βλέπουν οι άλλοι και που εμείς αρνούμαστε να τις δούμε. Έτσι καλλιεργείται η αυτοεπίγνωσή μας που μάς οδηγεί στην άμβλυνση της εσωτερικής μας διαμάχης και επιτυγχάνεται μία εσωτερική μας ηρεμία που μάς προφυλάσσει από τις εξωτερικές «επιθέσεις» των άλλων.
Ένα συχνό λάθος που κάνουν οι άνθρωποι είναι να συγκρίνονται συνεχώς με τους άλλους. Τότε είναι που δημιουργούνται οι λανθασμένες πεποιθήσεις ότι οι άλλοι είναι οι καλύτεροι και εγώ που δεν είμαι σαν τους άλλους υπολείπομαι. Κάθε φορά που πιέζουμε τον εαυτόν μας να μοιάσει σε κάποιον άλλο, ταυτοχρόνως τον υποτιμάμε γιατί τον πιέζουμε να εξαρτάται από ένα εξωτερικό πρότυπο, ξένο προς την πραγματική μας φύση.
Εξ άλλου πάντα θα υπάρχει κάτι σε μας που ακόμη δεν έχουμε δει και συνειδητοποιήσει και που δεν έχουμε πραγματοποιήσει. Σημασία έχει να ακολουθούμε αυτό που μάς αρέσει και αγαπάμε και σίγουρα κάπου καλά θα μάς οδηγήσει.
Σπύρος Μεταξάς Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής