Με όσα συμβαίνουν τελευταία σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως οι πόλεμοι, η ενεργειακή κρίση, η πανδημία, οι περιβαλλοντικές καταστροφές κ.α., οι φόβοι και οι ανασφάλειες έχουν αυξηθεί πολύ στους ανθρώπους.
Το να ανησυχεί κάποιος με τα όσα συμβαίνουν γύρω του είναι κάτι το αναμενόμενο. Όταν όμως το μέγεθος του φόβου είναι τέτοιο που να μάς ακινητοποιεί, σημαίνει ότι κάτι βαθύτερο μάς συμβαίνει και που έχει να κάνει με μας και απλώς το προβάλλουμε στα εξωτερικά γεγονότα.
Συνήθως ο ακινητοποιητικός φόβος έχει τρείς φάσεις που εκδηλώνεται.
1. Είναι απρόβλεπτος και χωρίς κάποιο σημαντικό εξωτερικό ερέθισμα που να δικαιολογεί το μέγεθός του. Είναι στιγμές που η λογική δεν μπορεί να κυριαρχήσει.
2. Συνοδεύεται από σωματικού τύπου εκδηλώσεις όπως ο κρύος ιδρώτας, το αίσθημα της ενοχής και με την δημιουργία αρνητικών σεναρίων.
3. Μετά την εγκατάσταση του φόβου, το άτομο μπαίνει σε μία κατάσταση παραίτησης, κατάπτωσης, θλίψης και αναπτύσσει μία συμπεριφορά αποφυγής ανθρώπων και καταστάσεων που πιστεύει ότι του πυροδότησαν το επώδυνο συναίσθημα του φόβου.
Στην ζωή κυριαρχεί το «Τα πάντα ρει, μηδέποτε κατά τ΄ αυτό μένειν» (Ηράκλειτος 535-475 π.Χ.). Δηλαδή ότι τα πάντα γύρω μας βρίσκονται σε μία συνεχή αλλαγή που τα χαρακτηρίζει το απρόβλεπτο. Μέσα από αυτήν την πραγματικότητα καλλιεργούνται, το ένστικτο, το ταλέντο και οι κλίσεις μας, αλλά ταυτοχρόνως αυξάνονται τα λάθη και οι ήττες μας.
Εάν θελήσει κανείς να αποφύγει αυτήν την ασυνείδητη διεργασία, που έτσι και αλλιώς δεν ελέγχεται, γιατί ο ίδιος δεν αντέχει το απρόβλεπτο, δημιουργούνται νοητικά σχήματα άκαμπτα που διακόπτουν την εξελικτική του πορεία και μπαίνει κατά κάποιο τρόπο στο περιθώριο της ζωής.
Τότε έχει κανείς περισσότερη έννοια στο να λειτουργεί με τρόπο που καθορίζεται από το περιβάλλον και έτσι να υπηρετεί τα «πρέπει».
Όσο λοιπόν περισσότερο απομακρύνεσαι από την πραγματική σου φύση που εμπεριέχει το είναι σου, με τα πραγματικά «θέλω» σου, τόσο περισσότερο οδηγείσαι σ’ έναν άλλο εαυτό ξένο που δεν κατανοείς. Τότε είναι που πυροδοτούνται οι φόβοι και οι ανασφάλειες προς κάτι καινούργιο και άγνωστο που μάς το φέρνει η διεργασία της ζωής. Σαν συνέπεια είναι το να κλειστείς στο κλουβί σου, που σου παρέχει μία αίσθηση ασφάλειας, αλλά σε απομακρύνει από τη πραγματική σου φύση με τις δυνατότητές της. Ο φόβος είναι μία παραλυτική δύναμη, εχθρική προς την αυτοδυναμία της σκέψης και την προσωπική ελευθερία.
Ο Νίκος Καζαντζάκης (1883 – 1957) είχε πει για τον φόβο: «Αν μπορείς κοίταξε τον φόβο κατάματα και ο φόβος θα φοβηθεί και θα φύγει».
Είναι φορές που κατά τη διάρκεια της ζωής μας, όπου ρέει ήρεμη και ήσυχη, ξαφνικά εμφανίζονται απρόβλεπτες καταστάσεις που μάς αποσταθεροποιούν. Είναι τότε που ο νους μας ψάχνει να βρει εξηγήσεις και να επαναφέρει το συντομότερο δυνατόν την ηρεμία που υπήρχε πριν. Τότε η πιο εύκολη λύση είναι στο να ανατρέξει κανείς σε κάποια φάρμακα όπως τα αγχολυτικά. Αντιθέτως αν επεξεργαστεί λειτουργικά αυτό το τόσο απρόβλεπτο γεγονός και να δει που τον οδηγεί, τότε θα αποκτήσει άλλο βαθμό επίγνωσης, χρήσιμο προς την εξελικτική του πορεία.
Είναι φορές που ο άνθρωπος θέλει να έχει την ψευδαίσθηση ότι ελέγχει τα πάντα στην ζωή του, ο δε φόβος προς το απρόβλεπτο, του καταστρέφει αυτήν την ψεύτικη πεποίθηση. Τελικά οι φόβοι δεν είναι μία ασθένεια προς θεραπεία, αλλά ένα σημαντικό μήνυμα για να το αφουγκραστούμε. Το δε αντικείμενο του φόβου, δεν είναι ποτέ η πραγματική αιτία που τον δημιουργεί.
Ο φόβος αποτελεί ένα μέρος της εξελικτικής μας πορείας και που τον ακούμε σαν ένα μήνυμα που θέλει να μάς φέρει σε επαφή με τις επιθυμίες μας και τις καταπιεσμένες πλευρές του εαυτού μας.